Suudi Arabistan, aralarında Şii lider Nimr el-Nimr’i, El Kaide bağlantılı kişilerle birlikte idam etti. İran, Suudi Arabistan’ın ‘bedel ödeyeceğini’ söylerken Irak, Lübnan ve Bahreyn’den Riyad’a tepki yağdı; birçok yerde protesto düzenlendi. İran’da Suudi Arabistan büyükelçiliği ve konsolosluğu ateşe verildi.
İran Dışişleri Bakanlığı, Suudi Arabistan’ın Tahran Maslahatgüzârı’nı protesto etmek için çağırdı. Suudi Arabistan da Tahran’ın Nemr’in idamıyla ilgili ‘düşmanca açıklamalar’ yaptığını belirterek Dışişleri Bakanlığı’na çağırdığı İran’ın Riyad Büyükelçisi’ne protesto notası verdi.
Irak’taki Bedr Tugayları lideri Kasım el Aracı da, “Bu cehennemin kapısını aralayan büyük bir suç” ifadedini kullandı. ABD ve AB ise mezhep gerginliğinin tırmanmasına ilişkin endişesine karşı uyarı yaptı. Suudi arabistan, Ortadoğu’da oldukça saygı gören Şii lider Nimr el-Nimr’in de aralarında olduğu 47 kişiyi terör suçlamasıyla idam etti. Şii liderin infazı, İran ve Suudi Arabistan arasında halihazırda yüksek olan gerilimi iyice tırmandırdı. İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hüsein Caber Ansari Suudi Arabistan’ı ‘riyakarlıkla’ suçladı. Ansari, “Suudi hükümeti, ülke içinde kendisini eleştirenlere baskı yapıp onları idam ederken terörist ve Radikal Sünnileri destekliyor. Bu politikaları takip ettiği için (Suudi Arabistan) büyük bir bedel ödeyecek” dedi.
İran ayrıca, Suudi Arabistan’ın Tahran’daki en üst seviyedeki diplomatı olan maslahatgüzârı Dışişleri Bakanlığı’na çağırdı. İran devletine yakın molla Ahmed Hatemi de, Suudi kraliyet ailesinin ‘tarih sayfasından silineceğini’ söyledi.
İran Devrim Muhafızları Ordusu da yayılanlığı yazılı açıklamada, “Suudi Arabistan rejimi bu utanç verici eylemin bedelini kesinlikle ödeyecek” diye tepki gösterdi.Riyad yönetimi için “terörist besleyen gerici ve vahşi bir rejim” benzetmesinde bulunulan açıklamada, “DAEŞ benzeri bu davranış, Suudi ailesinin yakın gelecekte çöküşünü hazırlayacak” denildi. İran Meclis Başkanı Ali Laricani, Suudi Arabistan’ın Şeyh Nemr’i idam ederek girdiği girdaptan kolay kolay çıkamayacağını savunarak, “Riyad yönetimin vahşi eylemi, İslam dünyasının yüreğini dağladı” diye konuştu. Şeyh Nimr’in Suudi Arabistan tarafından idam edilmesine ilişkin yazılı bir açıklama yapan İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hüseyin Cabir Ensari, olayı kınayarak Suudi Arabistan’ın “ağır bedel” ödeyeceği söyledi.
Suudi Arabistan ve Bahreyn’de yönetim aleyhine düzenlenen protestoları teşvik ettiği gerekçesiyle 2012’den beri tutuklu bulunan Şeyh Nemr’in dün idam edildiği açıklanmıştı.
İran’ın başkenti Tahran’daki Suudi Arabistan Büyükelçiliği önünde toplanan eylemcilerin, elçilik binasını ateşe verdiği bildirildi.
Suudi Arabistan yönetimi aleyhinde sloganlar atan eylemcilerden bazıları elçiliğe girerek, binayı ateşe verdi. Güvenlik güçlerinin olaylara müdahale ederek elçiliğe giren eylemcileri dışarı çıkardığı belirtildi. Polisin müdahalesine rağmen gösterilerin elçilik çevresinde beklemeye devam ettiği bildirildi.
İran’ın en büyük ikinci şehri Meşhet’te, Suudi Arabistan’ın önde gelen Şii din alimi Şeyh Nemr Bakır en-Nemr’in idam edilmesi protesto eden bir grup şehirdeki Suudi Arabistan Konsolosluğu’nu ateşe verdi. Akşam saatlerinde Şii din alimin infazını protesto etmek için konsolosluk binası önünde toplanan kalabalık, Suudi Arabistan bayrağını indirip binaya taş ve ateşleyici maddelerle fırlattı. Protestocular konsolosluk binasının bir kısmı ateşe verip camlarını kırdı. Kalabalıktaki birçok kişinin Lübnan’daki Hizbullah bayrağını taşıdığı ve sürekli Maşallah, Hizbullah sloganı atması dikkat çekti.
Suudi Arabistan, aralarında Şii din adamı Ayetullah Nemr Bakır en-Nemr’in de bulunduğu 47 kişinin idam edilmesine ilişkin İran’dan yapılan açıklamaların şiddetle kınandığını, bunun kabul edilemez olduğunu bildirdi. Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı yetkilisine dayandırılan ve resmi haber ajansı SPA’da yer alan haberde, şu ifadelere yer verildi: “İran, idam edilen teröristler hakkında yaptığı açıklamalarla teröre destek veren bir ülke olduğunu ortaya çıkararak, gerçek yüzünü gösterdi. Yürüttüğü politikalarla bölge ülkelerinin güvenlik ve istikrarını hedef alan İran, terör eylemlerini meşrulaştırmak ve desteklemekle o teröristlerin eylemlerine ortak oluyor. Ayrıca İran, yürüttüğü kutuplaştırma ve kaosu tırmandırma siyasetinden de sorumludur.”
İran rejiminin teröre destek veren ülke olduğu için başka ülkeleri “teröre destek” ile suçlayabilecek son ülke olduğunu belirten yetkili, Birleşmiş Milletler (BM) ve diğer ülkeler tarafından defalarca İran’ın kınandığını kaydetti. BM tarafından İran’da bazı devlet kurumlarının BM terör listesine alındığını aktaran yetkili, İran’ın 2001 yılından bu yana bir dizi El-Kaide liderlerini ağırladığını, El-Haber patlamalarını gerçekleştiren Suudi Arabistan vatandaşı sözde Hizbullah El-Hicaz örgütü mensubunu geçen yıl İran pasaportu ile yakalanana kadar 1996 yılından bu yana himaye ettiğini belirtti.
İran rejiminin, doğrudan olarak bölge ülkelerinden Irak, Lübnan ve Yemen’in iç işlerine karıştığını, Suriye’nin iç işlerine ise Devrim Muhafızları, Lübnan ve diğer ülkelerden topladığı Şii milisler aracılığıyla tamamen müdahale ettiğini bildiren yetkili, soğukkanlı bir şekilde 250 bin insanın katledilmesine, 12 milyon insanın yerinden edilmesine neden olduğunu, Körfez ülkelerinde ve Suudi Arabistan’da terör eylemleri planlayan hücreler ile Bahreyn ve Kuveyt’e patlayıcı ile silah taşırken yakalanan militanların ele geçirildiğini vurguladı.
Geçen yıl şeffaf yasal prosedür takip edilmeden yüzlerce İranlı’nın, İran rejimi tarafından idam edildiğini söyleyen yetkili, bütün bu idamları yapan ülkenin utanmadan insan haklarından söz ettiğini bildirdi. İran’ın aksine Suudi Arabistan’da işlerin şeffaf yürütüldüğünü ifade eden yetkili, yargının bağımsız olduğunu ve mezhepler veya konumlar arasında herhangi bir ayrım yapılmadığını söyledi.
Yazılı açıklama yayımlayan Avrupa Birliği (AB) Dışişleri Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, “Nemr olayı, ifade özgürlüğü ile vatandaşlık ve siyasi hakları konusunda ciddi endişeye neden oluyor. Bu olayın bölgedeki mezhep gerginliğini daha da artırma potansiyeli var. Bunun bütün bölgede ciddi sonuçları olabilir” ifadelerini kullandı. Mogherini, bütün taraflara itidal ve sorumluluk çağrısında da bulundu. ABD Dışişleri Bakanlığı da Suudi Arabistan’ı insan haklarına saygı göstermesi yönünde uyardı. Bakanlık sözcüsü John Kirby, idamın bölgedeki mezhep gerginliğini artırma riskine dikkat çekti. Irak’taki Bedr Tugayları lideri Kasım el Aracı da, “Bu cehennemin kapısını aralayan büyük bir suç” ifadedini kullandı. Irak Başbakanı Haydar İbadi de Nemr’in öldürülmesini kınadı. Facebook hesabından açıklama yapan İbadi, bu olayın bölgesel güvenlik üzerinde kötü etkileri olabileceğini belirtti.