İnsanların kişilik özellikleri nelere göre belirlenir? Bir kişiyi dıştan gözlemleyerek onun kişiliği hakkında ne kadar doğru bilgi elde edebiliriz? Mesela, birisinin güleç, konuşkan, huysuz, düzenli olduğunu dışarıdan bakarak anladığımızı sanabiliriz. Ancak bunların hepsi dışarıdan gözlenebilen davranış şekilleridir. Asıl, kişiliğin şekillenmesinde insanın sahip olduğu biyolojik yapı önemli rol oynuyor.
İnsan vücudunun içinde neler olup bittiğine bakarak, o kişi hakkında pek çok ipucu yakalayabiliriz. Yapılan araştırmalar sonucunda, kişiliğin belirlenmesinde hormonlar, bağışıklık sistemi ve bağırsaklardaki mikroplara kadar pek çok biyolojik faktörün olduğu keşfedildi.
Özenli, nevrotik, insaflı yapıya sahip olan kişilik özellikleri gelecekteki ruh ve beden sağlığını ekiliyor. Örneğin, kortizol hormonu, vücudun strese gösterdiği tepkiyle bağlantılıdır. BBC Türkçe’den edinilen bilgilere göre, yapılan araştırmalarda kortizol hormonu ne kadar düşükse özenli ve insaflı olma özelliğinin arttığı görülmüştür. Bu özelliğe sahip olanlar daha sağlıklı oluyor, daha az strese giriyor. Strese karşı daha az hassas olan bu insanlar daha sağlıklı bir yaşam sürüyor.
Nevrotiklik de sağlığı olumsuz yönde etkiliyor. Bu kişilikteki insanların öfke, düşmanlık, moral bozukluğu ve endişe duygularından dolayı fiziksel sağlıkları risk altında oluyor.
Yapılan araştırmalarda, kişliği bağırsaktaki bakterilerinde etkilediği belirlendi. Nevrotik özelliği yğksek olanların bağırsaklarında hastalıklara yol açan bakterilerin daha fazla olduğu tespit edildi. Bağırsaktaki yararlı bakterilerin sağlığı olumlu etkilemesi, beynin gelişimi açısında da önemli. İnsafı az olan insanlarda yararlı bakterilerin daha az olduğu bulundu. Kişilik özellikleri ve mikroplar arasındaki bağlantı, nevrotik özellikli, daha az özenli kişilerin hastalıklara yakalanma riskinin daha fazla olduğunu ortaya koydu.
Ancak tüm bu bağlantılar, küçük yaştan itibaren başlıyor. 2015’te çocuklar üzerinde yapılan bir araştırma ile mutlu ve iyi huylu çocukların bağırsaklarındaki bakteri türlerinin çok daha çeşitli olduğu fark edildi.
Vücutta olan kronik enflamasyon (yangı veya iltihap) ile kişilik özellikleri arasında da sıkı bir bağlantı var. 26 bin kişinin üzerinde yapılan bir araştırmada, insaflı ve vicdanlı kişilerin bağışıklık sisteminin hastalıklarıyla mücadele etmek için bazı proteinleri daha az ürettiği görüldü. Yeni deneyimlere açık olan kişilerde ise, aktif bir yaşam sürmesiyle sistematik enflamasyon azalabiliyor.
Ayrıca 2017’deki bir araştırmada yüksek tansiyon ve nabuz hızının da kişilikle bağlantılı olabileceği bulundu. Özellikle nevrotik kişiliklerde yüksek tansiyonun olma ihtimalinin daha fazla olduğu görüldü.
Gelecekte kişilik tespitinde psikolojinin yanı sıra, biyolojik etkenlerinde önemli bir rolü olacak.