Hükümete güven, ilerici sosyal politikalar ve etkili adalet sistemi bakımından sürekli liste başı olan altı ülke hangisi? Bir ülkenin iyi yönetilip yönetilmediğini nasıl ölçeriz? İyi işleyen bir toplum yaratmak amacıyla hükümetler çeşitli politikalar izler. Bu politikaların etkinliğini ölçmek için Dünya Adalet Projesi’nin Hukukun Egemenliği Endeksi, Dünya Bankası’nın Yönetişim Endeksi ile Sosyal Gelişme Endeksi mevcut verileri kullanarak ülkeleri farklı kategorilerdeki performansına göre sıralıyor.
Danimarka
İskandinav ülkeleri sürekli olarak her endeksin ilk sıralarında yer alıyor ve bunlar arasında Danimarka başı çekiyor. 2017’de Sosyal Gelişme Endeksi’nin ‘Temel İnsan İhtiyaçları’ kategorisinde mükemmele yakın bir yerdeydi. Bu kategori, yurttaşların beslenme ve sağlık ihtiyaçlarının karşılanmasından, temel bilgi ve iletişim alanına kadar birçok konuyu kapsıyor.
Danimarka’da yaşayan herkes bu haklardan yararlanabiliyor. Yabancı öğrenciler parasal yardım ve bedava dil kursu alabiliyor.
Sosyal sistem bürokrasiden ziyade güvene dayanıyor. İnsanlar hasta olduğunda işyerini arayıp işe gidemeyeceklerini söylemesi yetiyor. Ama örneğin Almanya’da çalışanların ve öğrencilerin doktordan rapor alması gerekiyor.
Danimarka’da hayat diğer Avrupa ülkelerine kıyasla daha pahalı ve AB içinde en yüksek vergiler bu ülkede. Bu şekilde hizmetler sübvanse ediliyor.
Danimarkalılar bir araya gelip sohbet etmeyi, mum ışığı altında arkadaşlarıyla oturup yemek yemeyi çok seviyor.
Yeni Zelanda
Endeks sıralamalarında Avustralya ve Yeni Zelanda başa baş gidiyor, ama siyasi istikrar, temel hakların gelişkinliği ve şiddet ve terör olaylarının azlığı bakımından Yeni Zelanda biraz daha önde gidiyor.
Yeni Zelanda 1893’te kadınlara oy hakkı veren ilk ülke oldu. Ayrıca yalnız anneleri, çocukları, öğrenci ve yaşlılara yönelik pek çok hizmet veriliyor.
Kanada
ABD ve Kanada da bütün endekslerde üst sıralarda yer alıyor, ama Kanada siyasi istikrar ve şiddet-terör eylemlerinin azlığı bakımından daha fazla puan alıyor. Beslenme ve sağlık, temel bilgi ve kişisel haklar bakımından Kanada İskandinav ülkeleri kadar iyi.
Kanadalılar ayrıca hakkaniyetli tavırlarıyla biliniyor.
Japonya
Japonya, Dünya Bankası’nın hükümet etkinliği, hukukun egemenliği ve siyasi istikrar göstergeleri bakımından Asya’da en yüksek puan alan ülke. Ayrıca temel bilgilere, su ve temizliğe, beslenme ve sağlık hizmetlerine erişim açısından da Sosyal Gelişme endeksinde Asya’da en üst sırada yer alıyor.
Japonlar sosyal ve kamusal hizmetlere büyük değer veriyor.
Herkesin sağlık sigortası var. Ödemeler ücretlere bağlı ve doğrudan ücretten kesiliyor. Ama herkes istediği doktora gidebiliyor ve bu hizmetler için ödenecek ücretin tavanı belirlenmiş durumda. Ancak nüfusun yaşlanması sorunu bu hizmetleri baskılıyor. Dünyanın en iyi kanser doktorları Japonya’da bulunuyor.
Japonya eğitim alanında da oldukça ileride.
Botsvana
Botsvana Afrika’da en güçlü hükümet sistemine sahip. Özellikle rüşvetle mücadele bakımından Hukukun Egemenliği Endeksi’nde üst sıralarda yer alıyor. 1990’larda rüşvet ve yolsuzluk olaylarıyla sarsılan ülkede 1994’te kurulan komisyon, rüşvetle suçlanan resmi görevlileri soruşturup cezalandırmaya devam ediyor.
Ayrıca elmas madeni işletmesinden sağlanan gelirin ülkede hakkaniyetli bir şekilde dağıtımı sağlanıyor.
Botsvanalılar sorunlarının savaşa gitmek yerine tartışıp sonuçlandırarak çözülmesi gerektiğine inanıyor.
Bireysel özgürlüklere, basın özgürlüğü ve mülkiyet haklarına büyük önem veriliyor. Irk, dil, cinsiyet ayrımlarına gitmeyen, adaletsizliğe karşı mücadele eden bir toplum.
Nüfusu 500’ü aşkın her köyde okul ve sağlık ocağı bulunuyor. HIV/AIDS salgınına karşı mücadelede ilk adımları atan ülkelerden biri ve HIV virüsü olan herkese ücretsiz ilaç veriliyor.
Botsvana hükümeti çevre koruma bakımından da önemli adımlar attı. Turizmden sağlanan gelirin çoğu milli parklara ve yabanıl hayatın korunmasına ayrılıyor.
Şili
Şeffaflık, rüşvetle mücadele ve temel bilgilere ve sağlık hizmetlerine erişim bakımından üst sıralarda yer alan Şili ayrıca Latin Amerika’nın en istikrarlı ve yolsuzluk karşıtı hükümetlerinden biri olarak görülüyor.
Yabancıların mülk edinme işlemleri birkaç haftada sonuçlanıyor. Bürokrasi olmakla birlikte işlemleri sürdürmek sorun olmuyor. Göçmenlik başvuru süreci biraz uzun olsa da oturum sorunu hallolduktan sonra yaşamı sürdürmek zor değil.
Sağlık sigortası etkili ve çok masraflı değil. Şili’nin en güçlü olduğu alanlardan biri de yol, su, elektrik gibi kaliteli altyapı hizmetleri.
Yabancılara karşı açık ve dostane bir tutum söz konusu olsa da katı sosyal sınıf sistemi ülkenin üst sosyal çevrelerine girmeyi zorlaştırabiliyor.
BBC TÜRKÇE