Bugün ünlü olmak sürekli hatırlanmak anlamına gelmiyor. Kuşaklar boyu hatırlananlar kimler oldu? Baki ün salmanın yolları… Bugün hatırlanan kimi isimlerin böyle bir derdi yoktu. MÖ 4. Yüzyılda yaşayan Makedon kral Büyük İskender’in hakimiyet kurduğu topraklar Yunanistan’dan Hindistan’ın kuzeyine kadar uzanıyordu.
Sezar ise imajını canlı tutmak için elinden geleni yapmıştı. Seferlerine tarihçiler grubunu da götürüyor, olaylar anında kayda geçiriliyordu. Madeni para üzerinde basılacak resmini dikkatle inceliyor, planlıyordu.
Bu strateji bugün çok daha gelişmiş halde kullanılıyor. Peki bin yıl sonra hatırlanmak için ne yapmak gerekir?
Meslek seçimi
Güç odaklarına yakın doğma şansına sahip olmayanların da hatırlanma şansı yok değil. Özellikle fikirleriyle dünyayı değiştirmeye çalışanlar, filozoflar vb.
2013’te bilim insanları dünyanın en etkili düşünürünü belirlemek için interneti tarayıp en fazla adı geçen kişileri sıraladı. İlk sırada Karl Marx yer alıyordu.
Leonardo Da Vinci, Galileo, Isaac Newton, Darwin, Einstein gibi isimler listede üst sıralarda yer almıştı. Bu durum laboratuvarda bir yaşam kurmayı cazip kılabilir. Ama bugün Nobel ödüllü bilim insanlarının bile pek hatırlanma olasılığı yok. Bugünküler çok daha karmaşık olgularla ilgileniyor.
Sporcuların, klasik müzik dışındaki bestecilerin de hatırlanma konusunda çok şansı yok.
Hatırlanmaya en uygun meslek politika görünüyor. Eski tarihlerde politikayı belirleyenler daha çok askeri becerileri ve stratejileriyle ün salarken, daha yakın tarihte Nelson Mandela, Abraham Lincoln, Gandi gibi devrimlere öncülük eden, insan haklarının gelişmesine katkıda bulunan isimleri görüyoruz.
Bir diğer iyi seçenek de edebiyat alanı olabilir. Fikirler gibi iyi hikâyeler de ölümsüzdür.
Kraliyet üyeliği yetmiyor
Sosyolog Chris Rojek’e göre, kraliyet ailesine mensup olmak daimi ünün garantisi değil.
Prenses Diana’nın 100 yıl sonra hatırlanmayacağını belirten Rojek, Kral 8. Henry’nin ün salmasının ise bir dini yok etmesiyle, Katolik Kilisesi’nden kurtulmasıyla ilgili olduğunu söylüyor.
Şans etkeni
MÖ 14. yüzyılda Tutankamun 18 yaşında Teb şehrinde son nefesini verdiğinde kimse onun binlerce yıl sonra ün kazanacağını tahmin edemezdi.
Krallar Vadisi’nde yer alan mezarı zamanla toprak altında kalıp kaybolmuştu.
1922’de arkeologlar bulduğunda mezarın içi hazineyle doluydu. Vadide bilinen mezarların çoğu ise yağmalanmıştı.
Tutankamun’un binlerce yıl sonra ün kazanması ve bugün antik Mısır’ın onun adıyla anılması mezarının toprak altında kalması ve tesadüfen bulunması sonucu olmuştu.
Geride eser bırakmak
Bugün yeryüzünde yaşayan her 200 erkekten birinin soyu 13. yüzyıl Moğol İmparatoru Cengiz Han’a dayanıyor.
Öte yandan Büyük İskender geriye kendi imgesini taşıyan sayısız anıt ve madeni para bırakmıştır.
Çin imparatoru Çin Şi Huang’dan ise geriye koca bir ülkenin yanı sıra Çin Seddi ve Terakota Ordusu kaldı.
Kötü ünlüler
Tarihte Karındeşen Jack, Kaptan Karasakal, Korkunç Ivan, Hitler gibi kötü ünlü karakterlerin de adı kalıcı olmuş.
John Lennon’un katili Mark David Chapman “Dünyanın en ünlü insanı olmak için, dünyanın en ünlü insanını öldürmek zorundayım” demişti.
Ama bütün kötüler ün kazanmıyor; bazıları hatırlamak bir yana onları hatırlatacak tüm izlerle birlikte hafızalardan siliniyor.
Din kurmak
İsa, Siddhartha Gautama (Buda) gibi binlerce yıl öncesinde yaşamış dini liderlerin gerçekten de var olduğunu gösteren çok sayıda delil bulunuyor.
1950’lerde Scientology Kilisesini kuran L Ron Hubbard, yakın tarihte bile yeni bir din ile ortaya çıkılabileceğini göstermiş oldu.
Bugün kitapları en fazla yabancı dile çevrilen en etkili Amerikalılar arasında sayılıyor.
Çok zengin olmak
Uzun süre hatırlanmanın bir yolu da çok zengin olmak.
Günümüz Türkiye toprakları üzerinde yaşamış olan Lidya kralı Krezüs, daha çok bilinen adıyla Karun, zenginliği tanımlayan bir deyime dönüşmüş: Karun kadar zengin olmak…
Peki, günümüz ünlüleri arasında bin yıl sonra hatırlanacak olanlar var mı?
Kral Karun’un nerede, ne zaman yaşadığını pek bilen olmasa da zenginlğiyle deyimlere konu olmuştur.
Politikacılar
Kimileri bilgisayarın mucidi Alan Turing’i, kimi Donald Trump’ı öne sürerken, bazıları da aydınlara pek şans vermiyor, hatırlanacak isimlerin Trump, Putin gibi politikacılar olacağını söylüyor.
Rojek ise Nelson Mandela’nın adını anıyor. “Sürekli hatırlanacak isimler, kendi dönemlerinin ruhunu yakalayıp onu iyi bir şekilde ifade ederek halk nezdinde o ruhun simgesi haline geliyor. O isimleri anarken temsil ettikleri dönemi düşünmemiz gerekmiyor. Onlar onun özeti oluveriyor.”
BBC TÜRKÇE