Türkiye’deki et krizi gün geçtikçe büyümeye devam ediyor. Önceki gün Türkiye Ziraat Odaları Birliği Genel Başkanı Şemsi Bayraktar kırmızı et üretimi ile ilgili açıklamalarda bulundu ve bu yılın üçüncü çeyreğinde kırmızı et üretiminin yüzde 23.6, 9 aylık dönemde ise yüzde 11.2 azaldığını söyledi. Cumhuriyet Gazetesi’nden edinilen bilgiler doğrultusunda Hürriyet gazetesinden Burak Coşan’ın haberine göre, Bayraktar, eylül ayı itibarıyla son bir yıllık dönemde kırmızı et üretiminin 1 milyon 65 bin 105 tona indiğini belirtti. Ancak asıl tehlikenin ise gelecek yılın ikinci yarısından itibaren ortaya çıkacağı ifade ediliyor. İthalat ile sağlanan ucuz et satışının ardından besicilerin korktuğunu ifade eden sektör temsilcileri, “Yüksek kur nedeniyle yeme gelen zam, besicilerin maliyetini yükseltti. İthal et sonrasında da yerli hayvanın karkas fiyatı aşağı indi. Boş ahır sendromu Zam yolda…
Bu yüzden besiciler ahırlarına sattıkları hayvanların yenisini koymamayı tercih ediyor. Bunun sıkıntısı da 7 ay sonra ortaya çıkacak. Çünkü besiye alınan hayvan ancak 7 ay sonunda satılabiliyor. Sonuç olarak arz düşüşü olacağı için et fiyatları ithalat yapılsa bile yükselecek” diye konuştu.
” KARKASIN MALİYETİ”
Yurtdışında hayvan ithal etmek isteyen birçok besicinin kurlardaki yükseliş nedeniyle siparişlerini iptal ettiğine dikkat çeken Çiftlik Yönetimi ve Yem Bitkileri Uzmanı MÜSİAD Gıda Sektör Kurulu Yönetim Kurulu Üyesi Eşref Şekerli de, bir kilogram karkas etin maliyetleri hakkında açıklamalar yaptı. Şekerli, “Bir kilogram karkas eti kim ne kadara alıyor bununla ilgili bir hesap yaptım. Et ve Süt Kurumu 23.20 TL’ye getirebiliyor. Kars danasının besiciye maliyeti 26.4 TL. Avrupa danasının maliyeti 22 lira seviyelerinde. Yüzde 10 fonla yurtdışından hayvan alan bir girişimci Güney Amerika’dan alım yaparsa 23.9 TL oluyor. Kurların yükselmesiyle aslında bu fiyatlar daha da yükseldi. Yani ithal etin de pek bir faydası kalmadı. Olan besiciye oldu. Durum böyle olunca besiciler kestikleri hayvanın yerine yenisini koymaya korkuyor. İthal et de et fiyatlarının düşmesini sağlamayacak” dedi.
“TÜKETİM ARTTIRILIYOR”
Türkiye’deki hayvan varlığının tüketime yetmediğini, böyle bir ortamda aslında ucuz et ile tüketimin arttırıldığına dikkat çeken Şekerli, “Aslında kriz daha da derinleştiriliyor. Önce hayvan varlığı yeterli düzeye getirilse, ucuz et için adım atılabilir. Ancak sisteme ortadan giriş yapılıyor. Kurlar yükseliyor, ithalat artıyor, üretim düşüyor” ifadelerini kullandı.
“SAKATATA BİLE ZAM GELECEK”
Bandırma Kasaplar ve Besiciler Odası Başkanı Şerafettin Çıkar, “Besiciler hayvan alıp almama konusunda kararsız. Karkas fiyatları çok geri geldi. 25 liraya kadar düştü. Bu yüzden birçoğu yeni hayvan almıyor. Yurtiçinde Bandırma’dan Kars’tan veya Sivas’tan hayvan getirmeye çalışıyorlar. Besilik hayvan çok az. Bulması da çok zor. Dışarıdan besilik hayvan gelsin istiyoruz. Ancak direk karkas ve löp et getiriliyor. Karkas ve löp ete herkes karşı ancak yine de getiriliyor. Artık sakatat fiyatları bile yükselecek. Deri bile bulunamayacak. Besilik hayvan olmadığı için mezbahalar kapanacak. Bu sefer yem de satılmayacak. Çünkü direk et geliyor” dedi.
” HAYVAN BAŞINA ZARAR 495 TL”
Üreticilerin acil olarak desteklenmesi gerektiğinin altını çizen Şemsi Bayraktar ise, “Bizce en iyi önlem de besiye alınan sığıra 1000 lira destek vermek. Bu destek, ahırları yeniden dolduracak, kırmızı et üretimini artıracak. En kısa zamanda harekete geçilmezse, 2010-2016 döneminde 5 milyarı aşan miktarda döviz ödediğimiz damızlık, besilik, kasaplık ve et ithalatımız çok daha yüksek rakamlara ulaşır. Üreticimiz, karkas etin kilogramını 27 lira 57 kuruşa mal ediyor, ortalama 25 lira 69 kuruşa satıyor. Bazı yerlerde satış fiyatı 23 liraya kadar iniyor. Ortalamaya baktığımızda bile üreticimizin karkasta kilogram başına zararı 1 lira 88 kuruşu buluyor. Hayvan başına zarar da 495 lira 93 kuruşa ulaşıyor” diye konuştu.
ET AÇIĞI 50 BİN TON
2017’nin ilk aylarında Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakan Yardımcısı Mehmet Daniş, Türkiye’nin 150 bin ton kırmızı et açığı olduğunu söylemişti. 150 bin ton kırmızı eti ithalat yoluyla kapatmak için ödenen ücret ise 1.5 milyar lirayı buluyor. Et üretiminin düşmesiyle birlikte Daniş’in söylemiş olduğu 150 bin tonluk kırmız et açığının ise daha da artacağı tahmin ediliyor.
CUMHURİYET