Birleşmiş Milletler gözetimindeki Kıbrıs müzakereleri İsviçre’de dün başladı. İlk gün mülkiyet konusu ele alındı ancak en kritik görüşme iki gün sonra masada olacak. Türk tarafı, çözüm olsa da olmasa da Türkiye’nin garantisinden vazgeçilmesine karşı çıkıyor
50 yıldan fazladır çözülemeyen Kıbrıs sürecinde, en kritik haftalardan biri yaşanıyor. Kıbrıslı Türk ve Rum liderler İsviçre’nin Cenevre kentinde dün bir araya geldi. Ancak asıl kritik görüşmeler, hafta sonuna doğru 12 Ocak’ta gerçekleşecek. 12 Ocak’ta Kıbrıslı Rum ve Türk liderlere, Ada’daki üç garantör ülke Türkiye, İngiltere ve Yunanistan da katılacak. Toplantılarda Türkiye’yi Başbakan Binali Yıldırım’ın temsil etmesi bekleniyor.
EROĞLU’YLA BAŞLAMIŞTI
Kıbrıs’ta KKTC’nin bir önceki cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu ile başlayan, ardından Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ile Rum lider Nikos Anastasiadis arasında yaklaşık üç yıldır devam eden görüşmelerde, pek çok konu masaya yatırıldı,
bazı konularda da uzlaşmaya çok yaklaşıldı. Kıbrıs müzakereleri, “Yönetim sistemi, mülkiyet, toprak, AB ve garantiler” başlıkları üzerinden yürütülüyor.
TÜRK TARAFI KARŞI…
En kritik olanı, üç garantör ülkenin de katılacağı zirvede ele alınacak “garantiler” başlığı… Rumlar, bir çözüm üzerinde uzlaşma sağlanması halinde, tüm garantilerin kalkması gerektiğini savunuyor. Türk tarafı ise çözüm olsa da, olmasa da Türkiye’nin fiili ve aktif garantisinden vazgeçilmesine karşı çıkıyor.
İNGİLTERE VAZGEÇEBİLİR
Bir başka garantör ülke olan İngiltere, “garantörlük hakkından vazgeçebileceği” mesajını verirken, üçüncü garantör Yunanistan, açıkca dile getirmese de garantörlük konusunda “çok ısrarlı olmayacağı” izlenimi veriyor.
RUMLAR: ÖNCE TOPRAK
Kıbrıs’ta son çözüm sürecinde, çözüme en yakın olduğu söylenen dönem geçen yılın kasım ayında Ada’daki Rum ve Türk liderlerin İsviçre’de gerçekleştirdikleri görüşmelerde olmuştu. Ancak İsviçre’de geçen kasım ayındaki görüşmelerde, kritik başlıkların tümünün birden görüşülmesi üzerindeki uzlaşmaya rağmen Kıbrıs Rum tarafı, toprak (harita) ve garantiler konusunun ele alınmasını istemişti. Türk tarafının ise sadece iki konunun “cımbızlanarak” öne çıkarılmasına karşı durması üzerine uzlaşma yaşanmamış, görüşmeler ertelenmişti.
70 MADDELİK PÜRÜZ…
Kasım ayında, Kıbrıslı Rum ve Türk liderler arasındaki görüşmelerde Avrupa Birliği, ekonomi, mülkiyet ve yönetim başlıklarında ciddi ilerleme kaydedilmişti. Ancak bu maddelerde bile yaklaşık 70 noktada pürüz olduğu açıklanmıştı. İki liderin 12 Ocak’a kadar olacak görüşmelerde de bu 70 maddelik pürüzü aşmaya çalışması bekleniyor. 12 Ocak sonrasında gündeme gelecek bir başka önemli başlık ise toprak olacak. Türk tarafı anlaşmada Ada’nın yüzde 29,2’si kadar toprağın, anlaşma sağlanırsa oluşacak “Türk Federe Devleti”ne verilmesini talep ediyor. Rumlar ise bu oranın düşmesini istiyor. Görüşmelerde her iki taraf da kendi haritasını oluşturacak ve bu haritalar üzerinden toprak konusu müzakere edilecek.
İŞTE CENEVRE’DEKİ MÜZAKERE MASASI
Kıbrıs müzakereleri, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti lideri Mustafa Akıncı ve Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiadis’in katılımıyla İsviçre’deki Birleşmiş Milletler (BM) Cenevre Ofisi’nde dün başladı. Kıbrıslı liderler, BM Cenevre Ofisi Genel Direktörü Michael Moller ile BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide tarafından karşılandı.
Basın mensuplarının görüntü almasının ardından liderler üç gün sürecek müzakerelere geçti. İlk gün mülkiyet, ardından yönetim ve güç paylaşımı konuları ele alındı.
AB TEMSİLCİLERİ MASADA YOK
Güvenlik ve garantilerle ilgili de fikir alışverişinde bulunuldu. İsviçre’de 12 Ocak’ta, üç garantör ülke liderinin de hazır bulunacağı beşli konferansta, Birleşmiş Milletler’in göreve yeni başlayan Genel Sekreteri Guterres’in de hazır bulunması bekleniyor. AB temsilcileri ise doğrudan masaya oturmayacak. AB’den İsviçre’de hazır bulunacak olan üst düzey yetkililer ancak ihtiyaç olduğunda toplantıya dahil edilecek.
SÖZCÜ