Dünya bor talebinin yarısını karşılayan Türkiye, toplam bor rezervini 3.5 milyar tona çıkardı. Satış hasılatı 832 milyon dolara yükseldi. 2017 satış hedefi ise 1 milyar dolar.
Dünya bor rezervlerinin yüzde 72’üne sahip olan ve bor talebinin yarısını tek başına karşılayan Türkiye, yeni rezerv keşif ve arama projeleri kapsamında 1.5 milyar tonluk daha bor rezervi tespit ederken, toplam bor rezerv varlığını 3.5 milyar tona çıkardı. Bor ihracatında, ham halde işlenmemiş ürünlerin payı ise azalırken, rafine ürünlerin payı katma değeri yüksek olması nedeniyle artırılmaya başlandı. 2002’de yüzde 65 rafine bor ürünü satılırken, bu rakam 2016’da yüzde 96’ya yükseldi.
Enerji, nükleer, askeri, uzay, elektronik, cam üretimi, kimya sektörü, seramik sektörü, nanoteknoloji, otomotiv sektörü, metalurji sektörü ve inşaat sektörü gibi hayatın bir çok alanında kendisine kullanım alanı bulan bor madeninde Türkiye’nin etkinlik alanı daha da artıyor. Son yıllarda Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü (MTA) tarafından, Eti Maden İşletmeleri’ne ait işletme ve ruhsat sahalarında yapılan rezerv geliştirme ve bor arama projesi kapsamında (görünür, muhtemel, mümkün) 2 milyar ton olan Türkiye’nin bor rezervinde 1.5 milyar tondan fazla artış sağlanırken, rezervler 3.5 milyar tona ulaştı.
KATMA DEĞERİ YÜKSEK ÜRÜN İHRACATINDA ARTIŞ
Hükümetin, bor madeninin dünya pazarına işlenerek satılması için başlattığı sanayi atılımında da önemli bir başarı elde edildi. 2002’de bor madeninin satışı yüzde 65 rafine, yüzde 35 işlenmemiş maden şeklinde gerçekleşirken, işlenerek satılan madenin payı bu yılın eylül ayı itibariyle yüzde 96’ya çıkarıldı.
Türkiye’nin 2015 bor ürünleri ihracatı 2002 yılına göre yüzde 347 artarak 787 milyon dolara ve toplam bor ürünleri satış hasılatı 832 milyon dolara yükselirken, dünya ekonomisindeki düşük oranlı büyüme seyrinin sürmesi nedeniyle bu rakam 2016 eylül sonu itibariyle 485 milyon dolara geriledi. Hükümetin bor madenindeki 2017 hedefi ise 1 milyar dolarlık satış geliri elde etmek.
ÇİN’E YAPILAN İHRACAT 30 KAT ARTTI
Eti Maden İşletmeleri’nin bor ihracatı yaptığı ülkelere bakıldığında ise Çin başta olmak üzere Uzakdoğu ülkelerine yapıldığı görüldü. İhracatın yüzde 56’sı Uzakdoğu’ya ve özellikle Çin’e yapıldı. 2002’yılına göre değer bazında Uzakdoğu’ya yapılan ihracat 14 kat, Çin’e yapılan ihracat ise 30 kat arttı. 2005 yılında dünya bor talebinin yüzde 35’ini karşılayan Türkiye, yeni atılımlarla pazar payını da yüzde 51’e yükseltti.
TÜRKİYE’YE YAYGINLAŞACAK
Yeni nesil teknolojilerin vazgeçilmezi olan bor madeninin Türkiye’de de yaygınlaştırılması için hükümet her alanda adım atmaya hazırlanıyor. Bu kapsamda tarım, seramik ve demir-çelik gibi sektörlere ilişkin yeni ürün geliştirme ve ürün çeşitliliğine yönelik Ar-Ge çalışmalarına da hız verildi.
Bugüne kadar 10 adet demir-çelik firmasının tesislerinde bor kullanması teşvik edilirken, seramik sektöründe de borla geliştirilen eticol-seramik ürünü piyasaya sürüldü.
2003 yılında kurulan Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü de (BOREN) önemli çalışmalara imza atmaya devam ediyor. Bu kapsamda biri enstitü bünyesinde olmak üzere 6 adet yetkinlik merkezinde borun enerji uygulamalarına yönelik ürün ve üretim teknolojisi geliştirilmesi, bor katkılı malzeme teknolojilerinin geliştirilmesi, hijyenik sağlık maddeleri ile yanmaya dirençli ürünlerin geliştirilmesi de planlanıyor.
Ayrıca enstitü bünyesinde oluşturulan Ar-Ge merkezinde birçok yeni proje hazırlanırken, borlu çimento uygulamasıyla Devlet Su İşleri’nin yapacağı 2 baraj göletinin bu çimentolarla yapılması için de projelendirme kararı alındı. Kaynak: Milliyet