Sporcu hastalığı olarak bilinen menisküs rahatsızlıkları, travmalara ve yaşlanmaya bağlı olarak ortaya çıkabiliyor. Tedavi edilmeyen menisküs yürüyüşte aksaklıklara neden olabilirken, diz çevresi ve bacak kaslarının egzersizlerle güçlendirilmesi yaralanma riskinin önüne geçebiliyor. Memorial Hizmet Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Op. Dr. Necmi Cam, menisküs yaralanmaları ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.
Dizinizdeki takılma ve boşalma hissi menisküs yırtığı olabilir
Menisküsler, diz eklem aralığında hilal ay şeklinde bulunan ve dize gelen yükleri emen, kayganlığını artıran ve eklem sıvısının dağılmasını sağlayan kolajen liflerden oluşmuş basınca dayanıklı elastik yapılardır. Diz ekleminin içinde, eklemi oluşturan alttaki ve üstteki kemiklerin arasında iki taraflı olarak yerleşmiş olan iç ve dış menisküsler eklemin uyumunu da arttırırlar. Başlı başına bir hastalık ismi olmayıp, dizin hareketlerine yardımcı olan menisküsler, yaralanmalar ya da doğumsal yapıdan kaynaklanan bozukluklarda kişide sorunlara neden olmaktadırlar. Menisküs yırtıklarında dizde ortaya çıkan ağrı en belirgin şikayetlerden biri olsa da kişiden kişiye farklılık gösterebilmektedir. Ağrılar sürekli olabildiği gibi belirli hareketlere bağlı olarak da ortaya çıkabilmektedir. Menisküs yırtıklarında ağrı dışında dizde takılma, boşalma, atlama hissi ve kilitlenme görülebilmektedir.
Doğumsal olarak menisküslerin olması gerektiği yapıdan farklı şekillerde oluşması, ergenlik ve hatta çocukluk dönemlerinde bile rahatsızlıklara neden olabilmektedir. Her yaşta görülebilen menisküs rahatsızlıkları yaşlılarda daha çok yıpranmaya bağlı olarak gelişmektedir. Yaşla birlikte menisküslerin yapısındaki değişiklikler ve direncindeki azalmalar, yere eğilip kalkma sırasında bile şikayetlere neden olabilmektedir.
Ev hanımları yer silme hareketine dikkat etmeli
Sporcu yaralanması olarak bilinen menisküs rahatsızlıkları spor yapmayan bireylerde de oldukça sık görülmektedir. Sporcuların yanı sıra özellikle dizleri katlı vaziyette çömelerek uzun süre çalışanlarda menisküs yaralanmaları çok sık ortaya çıkmaktadır. Taban döşemesi gibi işlerde çalışanların iş sırasında uzun süre aynı pozisyonda kalmamaları için belirli aralıklar ile ayağa kalkarak dizlerini hareketlendirmelidirler. Hanımların ise temizlik sırasında dizlerini katlayarak yere çömelmek yerine süpürge ve el paspasları gibi gereçleri kullanmaları menisküs yaralanmalarından korunmalarına yardımcı olacaktır.
Modern yöntemlerle kalıcı tedavi mümkün
Menisküs rahatsızlıklarında teşhis hastanın şikayetlerinin değerlendirilmesi ile başlamaktadır. Hastanın hikayesinin yanında muayene, radyolojik tetkikler veya gerekli durumlarda artroskopik denilen diz ekleminin içerisinin kamera ile görüntülenmesi yaşanan rahatsızlıkla ilgili daha net tanıya ulaştırmaktadır. Kişinin yaşına, şikayetlerinin ve sosyal yaşantısının durumuna göre tedavinin planlanmaktadır. Menisküs yaralanmalarında cerrahi yöntemler ile tedavi ön planda olsa da her yaralanmada cerrahi müdahale şart değildir. Eklem kapsülüne daha yakın ve paralel olan küçük yırtıkların kendi kendine iyileşme potansiyeli vardır. Tüm bunlar dikkate alındığında yırtığın ve kişinin durumuna göre cerrahi veya cerrahi dışı tedavi yöntemlerinden hangisinin hastaya en faydalı olacağına bakılarak tedaviye karar verilmektedir. Artroskopik girişim yani kapalı yöntemler ile yapılan ameliyatlarda; menisküsün yırtık kısmı dikilebilir ya da yırtığın şekline büyüklüğüne göre menisküsün bir kısmı hatta bazı yırtıklarda menisküsün tamamını çıkarmak gerekebilmektedir. Bunlara ek olarak son yıllarda menisküs nakilleri ile tedaviler de uygulanmaya başlamıştır. Artroskopi ile yapılan kapalı müdahalelerden sonra uygulanan egzersiz programları ile günlük yaşama dönüş oldukça hızlı olmaktadır. Özellikle menisküslerin tamir edildiği cerrahi tedavilerden sonra hastaya bir takım hareket kısıtlamaları getirilerek menisküslerin iyileşmesine fırsat yaratılmaktadır. Cerrahi tedavi ve rehabilitasyonun ardından tamamen iyileşen hasta normal yaşantısına kısa sürede dönebilmektedir.
Tedavi edilmediği takdirde yürüyüşte aksaklık bırakabilir
Tedavi edilmeyen menisküs rahatsızlıklarında şikayetler artış göstererek kişinin yaşam kalitesinin bozulmasına yol açabilmektedir. Menisküslerin yırtık halde kalması veya yırtığın ilerleyip tamamının çıkartılması, ilerleyen yaşlarda diz ekleminde dejeneratif değişiklikler yani kireçlenmeye neden olabilmektedir. Bunun sonucunda hastanın diz hareketlerinde, yürüyüşünde sıkıntılar oluşabilmektedir.
Kaslarınızı güçlendirin
Düzenli egzersiz ve spor yapmak, menisküs yaralanmalarının önüne geçebilmektedir. Bununla birlikte menisküs yaralanmalarının en çok zorlayıcı sporlar ve hareketler sırasında yaşandığı unutulmamalıdır.
Vücudun alışkın olmadığı sporlardan uzak durmak
Zorlayıcı hareketlerden uzak durmak.
Mümkünse profesyonel destek alıp spor yapmak menisküs yaralanmalarından korunmak için önemlidir.